Raar
hoe ideeën die in je eigen hoofd opkomen op datzelfde moment ook bij
anderen vorm lijken te krijgen. Wij werden deze morgen wakker met de
gedachte dat China wel eens zou kunnen profiteren van de oorlog in
Oekraïne en kijk, verschillende anderen schreven daar vandaag óók over.
Een poging dus om de situatie samen te vatten.
Het
zal duidelijk zijn dat Rusland er op dit ogenblik alle belang bij heeft
zijn economische banden met China te versterken. Dat het dat kan, maakt
ook duidelijk dat het land een voordeel heeft ten opzichte van “het
Westen”: het verlies dat gemaakt wordt door de wederzijdse boycot kan
goedgemaakt worden door de winst uit betere relaties met andere landen.
Een dergelijke mogelijkheid zit er voor zover wij zien niét in voor “het
Westen”.
Eén
van de recentste, en meest opvallende, voorbeelden van dat compenseren
is de pijplijn van 4000 kilometer die de gasvelden van Jakoetsk gaat
verbinden met de Chinese grens. De onderhandelingen daarover werden in
mei succesvol beëindigd, Poetin kon gisteren “het grootste bouwproject
ter wereld” openen in Oost-Siberië. Het gascontract dat daaraan
vasthangt loopt over 30 jaar en is 310 miljard euro waard. Niet geheel
zonder risico voor Rusland omdat China wel eens zou kunnen proberen de
prijzen te drukken, maar anderzijds heeft China dat gas ook echt nodig.
Intussen
heeft de Chinese nationale petroleummaatschappij CNPC ook 20 procent in
handen van een project van de Russische Novatek-groep en Total France
in het schiereiland Jamal, terwijl ze ook met Rosneft werkt aan
olievoorraden in Oost-Siberië en vanwege Poetin deze week nog het aanbod
kreeg een aandeel te verwerven in het gigantische Vankor-olieveld.
Rusland
slaagt er dus in de wegvallende geldstroom uit het Westen op te vangen
door een nieuwe geldstroom uit het Oosten, China slaagt er in zijn
energielijnen te diversifiëren. Beiden winnen.
Maar
er is meer. China en Rusland kwamen vandaag overeen een groter deel van
hun onderlinge handel te betalen in de eigen munt en de samenwerking
tussen hun banken uit te breiden. Bedoeling: de afhankelijkheid van de
munt van een derde land, lees: de dollar, beperken. Tweede doel: de
toegang van Russische bedrijven tot de financiële markt openhouden
ondanks de sancties van de Europese Unie en de Verenigde Staten ter
zake. Derde doel: de ambitie van China om van de yen op een dag dé
reservemunt van de wereld te maken dichterbij te brengen en de risico’s
verbonden aan het beleggen in schulden van de VS-overheid beperken.
En
dan is er nog dit: China heeft er militair en economisch belang bij de
“landroute” langs Rusland open te houden. Voor de “maritieme route” moet
het land namelijk rekening houden met de zeemacht van de Verenigde
Staten, terwijl de “landroute” die China, Kazachstan en Rusland verbindt
de garantie biedt op een veilige passage van Chinese export naar
Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Rusland heeft er intussen belang
bij dat via die “landroute” de uitvoer van energie en andere producten
naar China kan doorgaan. Li Hui, de Chinese ambassadeur in Moskou,
blijft dan ook herhalen dat “China en Rusland samenhangen zoals lippen
en tanden”.
Maar
daarmee zijn we er nog niet. Oekraïne en Rusland zijn namelijk ook
concurrenten geworden in plaats van wederzijdse leveranciers en
afnemers, vooral wat betreft … militair materieel. Beide zijn dan ook op
zoek naar nieuwe kopers en beide kijken daarvoor naar China. China zit
dus in, wat heet, een kopersmarkt, waardoor het land makkelijker en
goedkoper aan militaire technologie en expertise kan komen. Aan de
andere kant kunnen Chinese leveranciers wel eens een goedkoop
alternatief zijn voor productie van bepaalde militaire spullen in
Rusland (waar die spullen vroeger gekocht werden in Oekraïne), wat voor
Rusland ook wel eens een voordeel kan bieden. En in het voordeel van
zowel Rusland als China zou het kunnen zijn dat derde landen die altijd
wapens gekocht hebben van Rusland, maar dat nu vanwege de internationale
druk niet meer durven, wapens – al dan niet van Russische makelij –
gaan kopen in China.
De
toenemende verbondenheid tussen China en Rusland begint – hoewel er
vooralsnog geen sprake is van een officiële alliantie – in ieder geval
al invloed te hebben op derde landen. Mongolië bijvoorbeeld, geprangd
tussen de twee grootmachten, wordt de jongste weken opgevreeën door
Rusland en China en herpositioneert zijn buitenlands beleid meer en meer
richting die twee buren. Mansour Moazzemi, Iraans onderminister voor
Olie liet gisteren dan weer weten dat het land nauwer gaat samenwerken
met Rusland en China om de sancties tegen Iran te omzeilen. Voor Rusland
interessant omdat Iran afnemer van militair materieel is, voor China
interessant omdat Iran op dit moment de derde grootste leverancier van
ruwe olie is. En wat met de gezamenlijke militaire oefening tegen een
denkbeeldige “separatistische organisatie” die Kazachstan, Kirgizië en
Tadzjikistan, samen met Rusland en China eind augustus organiseerden ?
Wel,
wij weten niet of de winnaar van de oorlog in Oekraïne China zal heten,
maar we hebben toch wel de indruk dat de door de Verenigde Staten
geleide actie aldaar het blok van potentiële tegenstanders alleen maar
nauwer tot elkaar brengt …
Over tegenstanders gepraat: Dieter en Lena hebben er ook meer dan ze wel zouden willen. Lees erover in de gratis prequel op De Maier-Files.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten